Lęk o zdrowie - co robić?

LĘK O ZDROWIE (HIPOCHONDRIA) – CO ROBIĆ?*

1. PSYCHOEDUKACJA O MOŻLIWYCH INNYCH WYJAŚNIENIACH

Np. pacjentka interpretuje mrowienie ręki jako objaw stwardnienia rozsianego. Wtedy mogę pokazać ten slajd, czyli zrzut ekranu posta Łukasz Rolka i z boku komentarze ludzi. Pokazuje on bowiem jak wieloma różnymi przyczynami może być spowodowane mrowienie ręki oraz że, sporo osób tego doświadcza (i prawdopodobnie żadna z nich nie ma stwardnienia rozsianego)

2. WYKRES KOŁOWY

Pacjent swoje przebudzenia nocne przypisuje problemom z trawieniem i uważa, że najprawdopodobniej jest to oznaka jakiejś poważniej choroby („Gdyby nic nie było na rzeczy, to nie miałbym tych problemów z trawieniem i nic by mnie nie wybudzało”). Dlatego ✏️ wypisujemy wszystkie możliwe przyczyny wybudzeń nocnych oraz prawdopodobieństwo tego, że to jest właśnie u niego przyczyna. No i mamy: "stres psychologiczny", "picie alkoholu przed snem", "budzące nas w nocy hałasy albo koty" i tak dalej. Wpisujemy to w koło procentowo i na końcu dajemy też wyjaśnienie „poważna choroba”. Razem dochodzimy do wniosku, że większość ludzi budzi się w nocy przez stres psychologiczny oraz, że wyjaśnienie „poważna choroba” stanowi tylko niewielką część (np. 15%) prawdopodobieństwa kiedy wpiszemy wszystkie potencjalne przyczyny w wykres kołowy.

3. ODWRÓCONA PIRAMIDA

Pacjent obawia się, że ból głowy to zwiastun guza mózgu. Wtedy rysujemy odwróconą piramidę i od góry wpisujemy:

• Ile osób w Poznaniu ma dzisiaj ból głowy? (może 1000)
• Ilu osobom nie przejdzie po dwóch dniach? (może 150)
• Ile osób z tego będzie miało zawroty głowy? (może 40)
• Ile osób wywróci się od tego bólu głowy? (może 25)
• Ile osób będzie miało guza mózgu? (może 2)
• Ile osób nie przeżyje operacji? (może 1)

Na końcu razem obliczamy prawdopodobieństwo, że ból głowy pacjenta zwiastuje guza mózgu - w tym przypadku wychodzi 0,01% 

4. DZIENNIKI LĘKU O ZDROWIE

Dzienniki są dobre we wszystkim (depresja, bezsenność czy napady paniki). A są przydatne, ponieważ możemy wyłapać pewne wzory, zobaczyć na przykład, że lęk o zdrowie pojawia się:

• Kiedy jesteśmy przepracowani. Albo z drugiej strony, że na wakacjach nie ma jakichś dziwnych, niepokojących doznań z ciała… => „A skoro nie ma ich na wakacjach, a są w stresującej sytuacji, to o czym to świadczy? O tym, że te objawy mogą być związane z psychiką, nie chorobą somatyczną (poważna choroba somatyczna nie „przeczekałaby" wakacji…)
• Kiedy się budzimy w nocy (a tu na pewno z kolei wiemy, że nasz „nocny mózg”) inaczej pracuje – produkuje lękowe myśli. I znowu – "Czy choroba ujawniała by się tylko o 3 w nocy?"

 *zawsze najpierw prosimy pacjenta o wykonanie wszystkich niezbędnych badań lekarskich (przeważnie ludzie już to mają, ale niektórzy paradoksalnie się wzbraniają)