Sen u starszych osób - mity

Najpierw jednak powiedzmy sobie jak wygląda sen u starszych osób – jak widzimy na obrazku:
✔️ jest więcej przebudzeń w nocy i są one dłuższe
✔️ jest mniej snu głębokiego, trochę mniej snu REM i więcej płytkich faz snu (N1 i N2)
✔️ zasypianie trochę dłużej trwa

A teraz MITY:

❌ 1️⃣ Starsze osoby przeważnie skarżą się na słaby sen.

Tak, sporo, bo 40-50% starszych osób narzeka się na słaby sen, ale pamiętajmy o 50-60% seniorów, którzy się NIE skarżą na zły sen.
W 2004 roku Michael Vitiello zrobił metaanalizę na 1142 starszych osobach i wyszło, że:
- już tak od 60 lat do 90 lat wiele się ten sen nie pogarsza, jakość snu pozostaje podobna
- jeżeli starsza osoba jest zdrowa, to obniżanie wydajności snu następuje bardzo powolutku

❌ 2️⃣ Większość zaburzeń snu to wynik procesu starzenia
Już wiemy z pierwszego mitu, że nie do końca. Sen psuje się w starszym wieku:
- jako konsekwencja chorób i przyjmowania niektórych leków czy mniejszej aktywności przez choroby
- najsilniejsze powiązania skarg na zły sen były z
a) depresją
b) chronicznym bólem (w pewnym badaniu 48% starszych osób z bólem przewlekłym skarżyło się też na problemy ze snem),

❌3️⃣ Rekomenduje się minimum 8 godzin snu dla starszych osób.
Nie, 7h jest OK, a dla niektórych będzie to nawet 6h. Byle był to wyregulowany sen, czyli na przykład wstawanie o tej samej porze (nie rozbijanie pór wstawanie o więcej niż godzinę w różne dni)

❌4️⃣ Starsi ludzie przeważnie robią drzemki popołudniu.
¾ starszych ludzi nie robi prawie w ogóle drzemek. Co ciekawe, w badaniach, żadna z subiektywnych miar snu (np. ilość nocnych przebudzeń czy długość zasypiania) nie była powiązana z częstością drzemek. Były za to z nią powiązane depresja czy nokturia (oddawanie moczu w nocy)

Odnośnie drzemek:
- krótkie drzemki (30 minut) były powiązane z dobrym zdrowiem u starszych osób
- a dłuższe (np. powyżej 90 minut) z niekorzystnymi wynikami sercowo-naczyniowymi, problemami związanymi z cukrzycą czy spadającymi zdolnościami umysłowymi (nie wiadomo dokładnie jaki jest tutaj związek przyczynowo skutkowy) 1)

I jeszcze jedna ciekawostka: same nocne przebudzenia w nocy u starszych osób nie wpływają negatywnie na samopoczucie w ciągu dnia. Tylko kiedy ktoś nie może z powrotem zasnąć, odbija się to na jego nastroju następnego dnia.

Co robić w takim razie❓❓

Terapia bezsenności CBT-I jest skuteczna u starszych osób 2) Czyli miałem pacjentów powyżej 70 lat, którzy pięknie wyregulowali swój sen, niektórzy schodząc równocześnie z leków, np. trazododnu (oczywiście w konsultacji z psychiatrą). Fakt, były to osoby aktywne fizycznie na co dzień, bawiące się regularnie z wnukami itd.

A jeżeli chcielibyście obejrzeć 2 filmiki o śnie starszych osób (po 20 minut jeden), to akurat nagrywałem takie dla lokalnej telewizji.

Zobacz je tutaj: https://leczeniebezsennosc.pl/news/sen-u-osob-starszych

Źródła:

1) Zhang, Z., Xiao, X., Ma, W., & Li, J. (2020). Napping in older adults: a review of current literature. Current sleep medicine reports, 6, 129-135.
2) Huang, K., Li, S., He, R., Zhong, T., Yang, H., Chen, L., ... & Jia, Y. (2022). Efficacy of cognitive behavioral therapy for insomnia (CBT-I) in older adults with insomnia: A systematic review and meta-analysis. Australasian Psychiatry, 30(5), 592-597.